Masło shea – ulga dla suchej i podrażnionej skóry.
Masło shea sprawdza się w pielęgnacji skóry suchej, podrażnionej, atopowej oraz łuszczycowej. Przynosi skórze ukojenie, zmniejsza stany zapalne, działa odżywczo, nawilżająco i ochronnie. Sprawdźmy, jakim składnikom zawdzięcza to działanie i jakie jeszcze cenne właściwości posiada.
Czym jest masło shea?
Masłosz Parka, zwany także drzewem masłowym (Vitellaria paradoxa, Butyrospermum parkii) stanowi bogactwo naturalne suchego pasa sawanny Afryki Zachodniej od Sudanu na wschodzie po Senegal na zachodzie. Jest to dwuliścienna roślina drzewiasta należąca do rodziny Sączyniowatych, z której nasion otrzymujemy tłuszcz zwany masłem shea lub masłem karite.
Jak pozyskuje się masło shea?
Wyrabianie masła shea stanowi wielowiekową tradycję w krajach afrykańskich. Masło shea znajduje się w nasieniu owocu drzewa masłowego, więc aby go wydobyć, należy najpierw usunąć miąższ owocowy, a następnie rozbić skorupę orzecha. W Afryce jest to tradycyjna praca dla starszych kobiet i młodych dziewcząt.
Następną czynnością jest miażdżenie i mielenie orzechów, które zostaną uprażone w garnkach na palenisku. Stąd bierze się lekko dymny zapach gotowego produktu. Prażone orzechy są mielone na gładką pastę, którą potem ugniata się, dodając stopniowo wodę. Dzięki takiemu ugniataniu powoli oddziela się od tej masy tłuszcz masłowy. To, co zakrzepnie na powierzchni wody, zbiera się do osobnych naczyń i wciąż podgrzewa, żeby odparować resztę wody. Gotowe, stwardniałe masło shea formuje się w kulki.
Przeszkodą dla tworzenia przemysłowych plantacji tej rośliny jest fakt, że masłosz zaczyna rodzić owoce w ilościach handlowych dopiero po mniej więcej 20–50 latach, stąd masło shea pozyskuje się raczej ze stanu dzikiego, zwłaszcza że dojrzałe już drzewo może dawać plon orzechów przez następne 200 lat.
Surowe nierafinowane masło karite ma łagodny orzechowo-dymny zapach. Jego barwa waha się od kremowej do złotej. Jest to tłuszcz stały, który topi się w temperaturze ciała. Białe, bezwonne masło shea spotykane w sklepach to produkt poddany rafinacji i z tego powodu zawierający mniej cennych składników niż masło nierafinowane.
Tradycyjnie w Afryce masło shea jest używane:
- jako ochronny kosmetyk na skórę;
- jako środek kosmetyczny do natłuszczania włosów;
- do celów leczniczych w celu łagodzenia bóli reumatycznych, gojenia ran, obrzęków i siniaków;
- do leczenia zmian skórnych, takich jak egzemy, wysypki, oparzenia czy owrzodzenia;
- do wyrabiania mydła, gdyż zawiera wiele składników niezmydlających się i dzięki temu mydło takie jest łagodniejsze dla skóry i dodatkowo ją natłuszcza;
- w kuchni do gotowania;
- jako tłuszcz do świec.
Co zawiera masło shea?
Masło shea zawiera:
- Kwasy tłuszczowe nasycone, takie jak kwas stearynowy (20–50%), kwas palmitynowy (2–9%) oraz kwas arachidowy (poniżej 1%).
- Kwasy tłuszczowe nienasycone, m.in. kwas oleinowy (40–60%), kwas linolowy (3–11%) oraz kwas linolenowy (poniżej 1%).
- Frakcja niezmydlająca się zawiera dużą ilość triterpenów, które są silnymi bioaktywnymi składnikami o działaniu przeciwzapalnym, przeciwnowotworowym, antyproteolitycznym i przeciwbakteryjnym. Są one biodostępne dla naskórka, co poprawia naskórkową barierę hydrolipidową. Ponadto obecne są w niej także fitosterole, polifenole, katechiny, kwas galusowy, pochodne kwasu cynamonowego i prowitamina A. Zawierają także niewielką ilość witaminy E oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (witaminę F).
Właściwości masła shea
Masło shea:
- zapobiega utracie wody przez naskórek, a to dzięki obecności nasyconych i nienasyconych kwasów tłuszczowych;
- hamuje stany zapalne skóry – dzięki obecności polifenoli;
- wzmacnia syntezę kolagenu – dzięki witaminom A, E, F oraz fitosterolom;
- wykazuje działanie antybakteryjne i fungistatyczne – dzięki zawartości kwasu galusowego, cynamonowego i katechin;
- jest naturalnym filtrem dla promieniowania UV;
- poprawia jakość bariery hydrolipidowej;
- zmniejsza świąd skóry.
Dzięki swym właściwościom dodatek masła karite w kosmetykach przynosi korzyści właściwie każdej skórze.
Masło shea poleca się szczególnie dla skóry suchej, podrażnionej, atopowej i łuszczycowej, ponieważ przynosi ukojenie, zmniejsza stan zapalny, działa odżywczo, nawilżająco i ochronnie. Poza tym masło shea dobrze się wchłania i długo utrzymuje się w skórze, poprawiając jej elastyczność i nawilżenie.
Opracowanie: mgr farmacji Marta Koziarska
Bibliografia:
- Alander J., Shea Butter – a multifunctional ingredient for food and cosmetics, „Lipid Technology” 2004.
- Ofoegbu-Chibuzo N. E., Chukwu U. J., Okoye I. P., Physicochemical Analysis and Fatty Acid Content of Chemical and Traditional Extracts of Shea Kernel (Vitellaria paradoxa) from Kwara State Nigeria, „Open Acces Library Journal” 2022.
- Verma N., Chakrabarti R., Das R. H., Gautam H. K., Anti-inflammatory effects of shea butter through inhibition of iNOS, COX-2, and cytokines via the Nf-kappaB pathway in LPS-activated J774 macrophage cells, „Journal of Complementary & Integrative Medicine” 2012.
- Lin T. K., Zhong L., Santiago J. L., Anti-Inflammatory and Skin Barrier Repair Effects of Topical Application of Some Plant Oils, „International Journal of Molecular Sciences” 2018.